Het kantoor van de Handelsvereniging Amsterdam
In dit statige pand aan de Nieuwezijds Voorburgwal zat vroeger het hoofdkantoor van de HVA, een van de succesvolste bedrijven uit Amsterdam. HVA staat voor Handelsvereniging Amsterdam – niet te verwarren met de Hogeschool van Amsterdam. De HVA werd opgericht in 1888 door vijf Amsterdamse handelaren die actief waren in de koloniën. In het begin hielden ze zich vooral bezig met de handel in goederen voor landbouwbedrijven in Nederlands-Oost-Indië en het regelen van het transport van die producten. Al snel besloten ze om het roer om te gooien en zelf de plantages te beheren, waarbij ze zich richtten op het verbouwen van suikerriet, koffie, cassave en sisal.
In 1910 stopte de HVA met haar handelsactiviteiten en richtte zich volledig op het beheren van de plantages. Dit bleek financieel, maar niet ethisch, een slimme zet, want in 1928 was het bedrijf uitgegroeid tot een van de grootste koloniale ondernemingen ter wereld, met 63 bedrijven in Nederlands-Indië en zo’n 200.000 mensen in dienst. Hun hoofdkantoor in Soerabaja, Indonesië, werd in 1925 vervangen door het PTPN XI-gebouw, ontworpen door Eduard Cuypers.
Het hoofdkantoor in Amsterdam, aan de Nieuwezijds Voorburgwal, werd in 1888 gebouwd in neorenaissancestijl door Dolf van Gendt. Zijn zoon, Adolf Daniël Nicolaas van Gendt, zorgde in 1927 voor een renovatie. De achterkant van het gebouw, aan de Spuistraat, kreeg in 1910 een moderne Berlagiaanse uitstraling. Dit prachtige gebouw is nog steeds een belangrijk stukje van het stadsbeeld.
In de jaren dertig kreeg de HVA het zwaar te verduren door de economische crisis. Het vermogen van het bedrijf daalde flink, en de Japanse bezetting van Nederlands-Indië en de onafhankelijkheid van Indonesië betekenden het einde van hun activiteiten daar. Na de oorlog verlegde de HVA de focus naar andere landen, zoals Afrika en Latijns-Amerika, waar ze suiker- en palmolieplantages opzetten. In 1982 werd de HVA uiteindelijk overgenomen door Bos & Kalis NV.
Tekst:
Thomas
25
September 2024
Beeld: